ilhans
Bu sebeple, çalışmak, kahve içmek, yemek yemek hatta ertelenen işleri halletmek için bile gün içinde “en uygun” zamanlar var…
“Modern insan, asırlık hafızaya sahip bedeniyle çekişmeyi bırakırsa, daha mutlu ve daha enerjik hissedebilir mi?” Uzmanlara yanıtlıyor: “Evet hissedebilir, dahası bunu yapan kişiler daha sağlıklı bir yaşamın kapısını da aralamış olur.” Öyleyse gelin, vücudumuzun atalarımızdan bize miras kalan ve 24 saat süresince en verimli çalışan sistemlerine birlikte bakalım.
Saat 07.00: Sindirim sisteminin en iyi çalıştığı saat sabah 07.00-08.00 arasıdır. Öyleyse kahvaltı yapmak için en uygun saatteyiz. Bu saatte zengin bir kahvaltı yapsanız bile, karbonhidratlar hiç depo edilmeden doğrudan enerjiye döneceği için yediklerinizin hepsi yakılacaktır.
Saat 08.00: Sizi güne hazırlayacak ne varsa bu saatte yapabilirsiniz. Notlarınızı gözden geçirin ve işleri planlayın. Odaklanma seviyesi henüz istendiği kadar yüksek değil. Kahve ve çay içmek için ise biraz daha bekleyin, çünkü vücudunuz tüm gün ihtiyacınız olan enerjiyi sağlamak ve sizi uykudan tamamen arındırmak için kortizol hormonunu hâlâ üst seviyede salgılıyor. Bir de kafein yükleyip onu daha fazla yormayın.
Saat 09.00-11.00: İşte beyninizin ve algılarınızın en iyi çalıştığı saatler! Bu saatlerde kısa süreli bellek en yüksek seviyeye ulaşır. Aynı anda birden fazla işe odaklanabilir, hızlı ve verimli çalışırsınız. (Saat 8’de programlamayı bu saatleri daha verimli geçirebilmek için yaptık.) Konsantrasyonunuz çok yüksektir. Yeni fikirler geliştirmek, müşterilerle görüşmek için uygun bir zaman dilimidir. Çoğunlukla herkes işine odaklanmıştır ve günün geri kalanı için programını güncellemektedir. Çay ve kahveyi en erken saat 9.30’da içebilirsiniz. Bu saatte kortizol hormonu vücudunuzdaki etkisini yitirir, kafeinin oluşturacağı stres için yer açılmış olur.
Saat 12.00-14.00: “Ne oldu da kendimi işe az önceki kadar veremiyorum?” Çünkü çözülme saatleri geldi… Vücudunuz yorulmaya, dikkatiniz dağılmaya başladı. İşte bu yüzden neredeyse bütün şirketler, öğle yemeği arasını bu saatlerde verirler. Modern iş hayatı buna izin vermez ama bu saatlerde yarım saat ile 1 saat arası uyumak günün geri kalanı için size büyük bir enerji verecektir. Üstelik zihninizde dinlenmiş olacağından daha verimli çalışmanız mümkün olacaktır.
Saat 15.00: Yeniden enerjiksiniz, üstelik çok daha mutlusunuz! Bu saatte mutluluk hormonu endorfinin salgılanması en yüksek seviyeye ulaşır. Öyleyse bunu fırsata çevirin ve elinizin gitmediği işleri, ertelediklerinizi, yapmak istemediğiniz o telefon görüşmelerini şimdi yapın… Canım endorfin…
Saat 16.00-17.00: Bu saatlerde size sorulan sorulara, istenen işlere hızlı yanıt verebilirsiniz. Verimliliğiniz tekrar yükseldi. Adrenalin hormonu en yüksek seviyeye ulaştı. Kaslarınız çok güçlü. Beyin-kas koordinasyonu mükemmel işliyor. Sporcuların bu saatte çok daha iyi sonuçlar aldıkları bilinir. Hafta sonu bu saatlerde spor yapabilirsiniz. Hafta içi ise dolabınızı düzenleme bahanesiyle biraz hareket edebilirsiniz. (Bütün şirket aynı anda dolap düzenlerse sorumluluk yazarda değil!)
Saat 18.00: Kilo vermek isteyenlerin akşam yemeği saati geldi. Çok erken gibi gözükse de saat 18.00’de vücutta yorgunluk başlamıştır. Mide ise gün içindeki en yüksek asidi salgılıyordur. Saat 19.00’a kadar akşam yemeğini yerseniz sindirim sisteminiz yediklerinizin üstesinden gelecektir.
19.00-20.00: Özellikle kış aylarında hava çoktan kararmıştır. Hava karardığında melatonin hormonu salgılanmaya başlanır. Kan basıncı azalır, nabız yavaşlar. Vücudunuz kendini ve zihninizi rahatlatmanız için size mesajlar gönderiyordur. Çocuklarla oynayarak, kitap okuyarak, güzel bir film izleyerek ona bu konuda yardımcı olabilirsiniz. Bu saatlerde çay, kahve gibi uyarıcı içecekleri artık içmeyin. Gönül güne yeniden başlamak istiyor ama bedeniniz sizi değil asırlık hafızasını dinliyor.
Saat 21.00: Mutfak kapandı… Kilo verme amacınız olmasa bile bu saatten sonra hiçbir şey yemeyin. Sindirim işlemi ve organların günlük işlevi bitti, kartlarını okutup paydos ettiler, geriye bekçi bile bırakmadılar. Bu saatten sonra midenizdeki ve bağırsaklarınızdaki gıdalar ertesi sabaha kadar bekleyecek. Bir kısmı yağa dönüştürülerek ortadan kaldırılacak, bir kısmı ise durdukları yerde bozulup sindirim sisteminize zarar verecek… Bir şey daha, bu saatlerde haber okumayın, olumsuz konuları düşünmeyin, cep telefonunuzu ertesi sabaha kadar çekmeceye kaldırın. (En zoru bu sonuncusu olmalı, açlıktan bile beter! )
Saat 22.00-02.00: Uyku için en ideal saatler geldi. Stres hormonu salınımı oldukça azaldı, vücut gevşemeye başladı. Tansiyon ve vücut ısısı düştü. Gece 22.00 ile 02.00 arası vücudunuzda gün boyu çalışan tüm organların, hücrelerinizin yenilendiği en verimli zamandır. Bu saatte uyuyanlar hem daha genç görünür hem daha sağlıklı olurlar. Eğer erken yattıysanız ve gece 02.00’da uyandıysanız, neredeyse tüm uykunuzu almış gibi hissedebilirsiniz. Gece 02.00’a kadar ayakta kaldıysanız uyumakta zorluk çekebilirsiniz. Üstelik, ertesi güne hazırlık için en verimli zamanı da kaçırmış olursunuz. (Sabah şarjı azalmış bir cep telefonu bulmak gibi… Bak yine cep telefonu dedim!)
Saat 03.00: Eğer henüz uyumadıysanız melatonin hormonu sizi uyutmak için vücudunuz tarafından salgılanmaya devam edecektir. Bu hormon gerektiği kadar salgılandığında, size dinlenme, sakinlik, rahatlama sağlarken gereğinden fazla salgılandığında bu sefer mutsuzluk ve melankoli hissi verecektir. Gece yarısı dertlerinizin gözünde büyümesinin sebebi melatonin hormonu tarafından esir alınmanızdır. Sabah uyanınca hormon etkisini azaltacağından, sorunlar daha aşılabilir gözükecektir. (Uyumak güzel şey.)
Saat 04.00-05.00: Vücut kendini yeni güne hazırlamaya başlar ve enerji seviyeniz yükselir. Kan basıncında yükselme ve damarlarda gerilmeler oluşur. Siz rüyalardasınız ama çalışkan vücudunuz çoktan kalktı bile…
Saat 05.00-06.00: Vücudunuz siz uykudayken kendini yeni güne hazırlamak için çalışmaya devam eder. Stres hormonu gündüz değerinin yaklaşık altı (6) katına çıkar. Bu enerjik uyanmanız için gereklidir. Gece boyu salgılanan melatonin hormonu azalmıştır. Vaktinde yattıysanız, uykuya doymaya ve güne güzel başlamaya hazırsınız…
Tekrar saat 07.00: Akşam yemeğini 19.00’da yediniz, 21.00’dan sonra ağzınıza lokma koymadınız. Siz güzel bir kahvaltıyı hak etmiş sağlıklı bir bireysiniz…
“Yazılanlar benim için geçerli değil!” diyenler ne yapacak?
Yukarıdaki yazıyı okuyan pek çok kişi, “işte ben” demiştir. Ama aramızda androidler ve uzaylılar da var elbette… Sabah kalkamayan ama gece pırıl pırıl bir zekâ ile üreten kişiler mesela… Şaka bir yana, insanların sirkadyen ritimleri benzerdir ama verimlilik saatleri küçük bir grup için bile olsa değişiklik gösterebilir. Dahası benzer olanlar da birbirinin kopyası bir sirkadyen ritmine sahip değildirler. 2017 yılında, insan vücudunun biyolojik saatini inceleyen ve bunu kontrol eden moleküler mekanizmaları ortaya çıkaran üç Amerika’lı bilim insanı, Nobel Tıp Ödülü’ne layık görüldü. Bugün sürdürülen araştırmalar, çoğunluğun birbirine benzemekle birlikte her kişinin farklı bir sirkadyen ritmi olduğu savına odaklanıyor. Öyle ki kullandığınız ilacı alma zamanınızın ilacın faydası üzerinde etkisi olacağı bile düşünülüyor. (Bir kişinin sabah 8’de içmesi gereken ilacı diğeri 10’da içerse daha yüksek fayda görebileceğini iddia ediyorlar.) Yine de şunu unutmamakta fayda var. Sabah güneşin doğuşuyla uyanan, çalışmaya başlayan ve akşam güneş batınca faaliyetlerini yavaşlatıp uykuya dalmak zorunda kalan atalarımız; Thomas Edison, 21 Ekim 1879 yılında ampulü buluncaya dek bu düzene göre yaşadı ve vücutlarımızı bu düzene alıştırdı. Hormonların salgılanma saatleri, uyku ihtiyacı, beslenme düzeni hepsi buna göre ayarlandı. Modern ışık kaynakları, televizyon, cep telefonu ile bu düzeni değiştirebilecek miyiz? Belki evet ama şimdi değil, yüzyıllar sonra… Bir başka deyişle, size verdiğimiz listeye göre bir hafta geçirip sonuçlarına bakmakta büyük fayda var.
Yorumlar
0 yorumlar